مجله تحقیقات سلامت در جامعه

مقدمه و هدف: صنایع به‎دلیل خطوط مختلف تولیدی و تنوع محصولات، فاضلاب تولیدی با کمیت و کیفیت متغیری دارند که کسب استانداردهای پساب خروجی، مدیریت زیست‎محیطی مناسبی می‎طلبد. این تحقیق وضعیت مدیریت فاضلاب تولیدی صنایع شهرستان ساوجبلاغ البرز را، از نظر زیست‎محیطی در سال 1392 بررسی نموده است.

روش کار: مطالعه حاضر توصیفی از نوع مقطعی می‎باشد که از سه روش بازدید میدانی، بررسی پرسشنامه‌ای و داده‌های کنترلی/پایش در واحدهای صنعتی با بیش از 50 نفر کارگر (در مجموع 108 واحد) استفاده شد. در این تحقیق پرسشنامه‌ سازمان حفاظت محیط زیست ایران مورد استفاده قرار گرفت. پرسشنامه شامل: سؤالاتی در خصوص کمیت، کیفیت و مدیریت فاضلاب‎های تولیدی صنعتی بود. نحوه مدیریت فاضلاب صنایع از نظر زیست‎محیطی، براساس چهار شاخص تولید فاضلاب، سرانه تولید، سرانه BOD و سرانه COD از یک تا شش رتبه‎بندی شدند. در هر شاخص، امتیاز بالاتر برای مدیریت مناسب‌تر تعریف شده است.

یافته‎ها: میزان فاضلاب تولیدی صنایع مورد مطالعه، 1942 متر مکعب در روز برآورد شد. صنایع غذایی به تنهایی 59 درصد از کل فاضلاب صنعتی را تولید می‌کنند. بالاترین سرانه BOD مربوط به صنایع (کشتارگاهی) با 320 گرم در روز به ازای هر نفر کارگر و بالاترین سرانه COD مربوط به صنایع سلولزی با 561 گرم در روز به ازای هر نفر کارگر بود. 76 درصد صنایع مورد مطالعه، هیچ راهکاری برای کاهش تولید فاضلاب نداشتند. 34 درصد صنایع دارای تصفیه‎خانه بودند که از این میان، تنها 17 درصد صنایع استانداردهای تخلیه پساب را رعایت می‎نمودند. متداول‎ترین روش دفع پساب‎های تصفیه‎شده و تصفیه‎نشده، روش چاه جذبی بود.

نتیجه‎گیری: براساس این ارزیابی، مدیریت فاضلاب تولیدی در صنایع کانی غیرفلزی مطلوب و در صنایع کشاورزی (کشتارگاهی) نامطلوب شناخته شده وآلاینده زیست‎محیطی می‎باشد.