دانشگاه آزاد اسلامی
چکیده: (16 مشاهده)
مقدمه: تربیت کودک برای والدین چالشهایی را به دنبال دارد که می‌تواند منجر به ایجاد استرس در آن‌ها شود. این در حالی است که والدین کودکان اوتیسم نسبت به والدین کودکان عادی استرس بیشتری را تحمل می‌کنند. همراهی رفتارهای نامناسب با اوتیسم می‌تواند میزان استرس والدین را افزایش دهد. هدف از پژوهش حاضر بررسی اثربخشی آموزش درمان متمرکز بر شفقت بر خوددلسوزی مادران کودکان مبتلا به اوتیسم بود.
روش کار: این مطالعه از نوع پژوهش های نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون–پس آزمون و با گروه گواه بود. جامعه آماری پژوهش را کلیه مادران دارای کودکان مبتلا به اختلال طیف اوتیسم ساکن شهر اراک در سال ۱۴۰۳ تشکیل دادند. با بهره گیری از روش نمونه گیری غیرتصادفی و مبتنی بر در دسترس و هدفمند، تعداد ۴۰ نفر از این مادران انتخاب شدند و سپس به شیوه جایگزینی تصادفی در دو گروه آزمایش و گواه (هر گروه متشکل از ۲۰ نفر) تخصیص یافتند. ابزار مورد استفاده در این پژوهش، پرسشنامه خوددلسوزی (Self-Compassion Scale) توسعه یافته توسط نف و همکاران (۲۰۰۳) بود. گروه آزمایش، مداخله آموزشی مبتنی بر پروتکل آموزش شفقت به خود (Self-Compassion Training) را مطابق با پروتکل نام جرمر (2009) دریافت نمود. این مداخله در قالب هفت جلسه گروهی دو ساعته، به صورت هفتگی اجرا شد. در جلسه اول، پیش آزمون و در جلسه هفتم (پس از گذشت ۵۷ روز)، پس آزمون برای هر دو گروه اجرا گردید. برای تحلیل داده ها از آزمون تحلیل کوواریانس تک متغیره (ANCOVA) و چندمتغیره (MANCOVA) با استفاده از نرم افزار SPSS-26 بهره گرفته شد. پیش از انجام تحلیل ها، مفروضه های لازم این آزمون ها مورد بررسی و تأیید قرار گرفت.
یافته ها: نتایج نشان داد که آموزش درمان متمرکز بر شفقت بر خوددلسوزی مادران با فرزند اوتیسم اثربخش بوده است (98/56=F1,17 ،001/0<p ،77/0=V). همچنین مقدار ضریب اتا حاصل از آزمون تحلیل کواریانس چند متغیری نشان داد که آموزش درمان متمرکز بر شفقت، 44 درصد از واریانس خرده مقیاس مهربانی، 61 درصد از واریانس متغیر قضاوت در مورد خود، 27 درصد از اشتراکات انسانی، 65 درصد از متغیر انزوا، 39 درصد از واریانس ذهن آگاهی و 31 درصد از متغیر همانندسازی بیش‌ازحد را تبیین می نماید.
نتیجه گیری: با توجه به یافته های این پژوهش، آموزش درمان متمرکز بر شفقت منجر به افزایش معنادار سطح خوددلسوزی در مادران دارای کودکان مبتلا به اختلال طیف اوتیسم شد. بر این اساس، به کارگیری این روش به عنوان یک مداخله روانشناختی مؤثر، در جهت ارتقای بهزیستی روانشناختی این گروه از مادران در مراکز مشاوره و خدمات روان درمانی پیشنهاد می گردد.
روش کار: این مطالعه از نوع پژوهش های نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون–پس آزمون و با گروه گواه بود. جامعه آماری پژوهش را کلیه مادران دارای کودکان مبتلا به اختلال طیف اوتیسم ساکن شهر اراک در سال ۱۴۰۳ تشکیل دادند. با بهره گیری از روش نمونه گیری غیرتصادفی و مبتنی بر در دسترس و هدفمند، تعداد ۴۰ نفر از این مادران انتخاب شدند و سپس به شیوه جایگزینی تصادفی در دو گروه آزمایش و گواه (هر گروه متشکل از ۲۰ نفر) تخصیص یافتند. ابزار مورد استفاده در این پژوهش، پرسشنامه خوددلسوزی (Self-Compassion Scale) توسعه یافته توسط نف و همکاران (۲۰۰۳) بود. گروه آزمایش، مداخله آموزشی مبتنی بر پروتکل آموزش شفقت به خود (Self-Compassion Training) را مطابق با پروتکل نام جرمر (2009) دریافت نمود. این مداخله در قالب هفت جلسه گروهی دو ساعته، به صورت هفتگی اجرا شد. در جلسه اول، پیش آزمون و در جلسه هفتم (پس از گذشت ۵۷ روز)، پس آزمون برای هر دو گروه اجرا گردید. برای تحلیل داده ها از آزمون تحلیل کوواریانس تک متغیره (ANCOVA) و چندمتغیره (MANCOVA) با استفاده از نرم افزار SPSS-26 بهره گرفته شد. پیش از انجام تحلیل ها، مفروضه های لازم این آزمون ها مورد بررسی و تأیید قرار گرفت.
یافته ها: نتایج نشان داد که آموزش درمان متمرکز بر شفقت بر خوددلسوزی مادران با فرزند اوتیسم اثربخش بوده است (98/56=F1,17 ،001/0<p ،77/0=V). همچنین مقدار ضریب اتا حاصل از آزمون تحلیل کواریانس چند متغیری نشان داد که آموزش درمان متمرکز بر شفقت، 44 درصد از واریانس خرده مقیاس مهربانی، 61 درصد از واریانس متغیر قضاوت در مورد خود، 27 درصد از اشتراکات انسانی، 65 درصد از متغیر انزوا، 39 درصد از واریانس ذهن آگاهی و 31 درصد از متغیر همانندسازی بیش‌ازحد را تبیین می نماید.
نتیجه گیری: با توجه به یافته های این پژوهش، آموزش درمان متمرکز بر شفقت منجر به افزایش معنادار سطح خوددلسوزی در مادران دارای کودکان مبتلا به اختلال طیف اوتیسم شد. بر این اساس، به کارگیری این روش به عنوان یک مداخله روانشناختی مؤثر، در جهت ارتقای بهزیستی روانشناختی این گروه از مادران در مراکز مشاوره و خدمات روان درمانی پیشنهاد می گردد.
نوع مطالعه: پژوهشي-کامل |
موضوع مقاله:
آموزش بهداشت و ارتقای سلامت
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
