مجله تحقیقات سلامت در جامعه

مقدمه و هدف: روند افزایش جمعیت سالمند بالای 60 سال در ایران، نشان دهنده تغییری عمده در ساختار جمعیتی و در نهایت دگرگونی در ساختار اجتماعی کشور، به ویژه در حیطه سلامت است. با توجه به اینکه در آینده نه چندان دور، بخش قابل‌توجهی از جمعیت کشور در گروه سنی سالمندان قرار خواهند گرفت و از سوی دیگر، امکانات متناسب با نیازهای این قشر در برنامه ریزی های اجتماعی به‌طور کافی پیش‌بینی نشده است، این پژوهش با هدف بررسی رابطه پایگاه اقتصادی-اجتماعی و فرهنگ سلامت محور با کیفیت زندگی سالمندان شهر آباده انجام شد.

روش­ کار: مطالعه حاضر از نوع مقطعی به روش پیمایشی است که در آن تعداد 375 سالمند ساکن شهر آباده با روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای انتخاب شدند. گردآوری اطلاعات با استفاده از پرسشنامه هنجاریابی شده کیفیت زندگی سازمان بهداشت جهانی و پرسشنامه های محقق ساخته انجام گردید. تحلیل داده‌ها در نرم افزار SPSS و با بهره‌گیری از آزمون ضریب همبستگی پیرسون، T مستقل و رگرسیون چند متغیره انجام گرفت. سطح معناداری کمتر از 05/0 در نظر گرفته شد.

یافته­ها: در این مطالعه رابطه مثبت و معنادار بین پایگاه اجتماعی-اقتصادی (295/0 R=  ، p < 0.001) و کیفیت زندگی مشاهده شد. همچنین بین فرهنگ سلامت محور (247/0 R= ، p < 0.001) و کیفیت زندگی رابطه مثبت و معنادار وجود داشت. در خصوص متغیر زمینه ای جنسیت (p < 0.001)، تفاوت معناداری بین کیفیت زندگی زنان و مردان مشاهده نشد. در نهایت، متغیرهای مستقل پژوهش توانستند 5/12 درصد از واریانس کیفیت زندگی سالمندان را تبیین کنند.

نتیجه گیری: یافته‌های این پژوهش حاکی از کیفیت زندگی متوسط سالمندان شهر آباده است. نتایج نشان داد سالمندانی که از پایگاه اقتصادی-اجتماعی بالاتری برخوردارند، سطح فرهنگ سلامت‌محور و در نتیجه کیفیت زندگی بهتری را تجربه می‌کنند. با توجه به نقش فرهنگ سلامت‌محور به عنوان یکی از شاخص‌های کلیدی توسعه انسانی، ضروری است برنامه‌ریزان و سیاست‌گذاران حوزه سلامت، ترویج و نهادینه‌سازی این فرهنگ را پیش از ورود افراد به دوره سالمندی در دستور کار قرار دهند. این رویکرد، مستلزم اولویت‌دادن به سرمایه‌گذاری در حوزه پیشگیری به جای تأکید صرف بر هزینه‌های درمانی است.