دوره 11، شماره 1 - ( بهار 1404 )
جلد 11 شماره 1 صفحات 62-50 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Fazeli-Dinan M, Mostafavi A, Osia-Laghab H, Azadbakht M, Amini M, Davoodi A, et al . Evaluation of Medicinal Plant Extracts as Safe Alternatives to Chemical Insecticides for Enhancing Food Safety and Public Health. J Health Res Commun 2025; 11 (1) :50-62
URL: http://jhc.mazums.ac.ir/article-1-1109-fa.html
URL: http://jhc.mazums.ac.ir/article-1-1109-fa.html
فاضلی دینان محمود، مصطفوی علی، اوصیالقب حنیف، آزادبخت محمد، امینی مینا، داووی علی، و همکاران.. ارزیابی عصاره برخی از گیاهان دارویی به عنوان جایگزین ایمن حشره کش های شیمیایی برای بهبود ایمنی غذایی و ارتقای سلامت عمومی. مجله تحقیقات سلامت در جامعه. 1404; 11 (1) :50-62
محمود فاضلی دینان 
، علی مصطفوی ، حنیف اوصیالقب ، محمد آزادبخت* ، مینا امینی ، علی داووی ، سیدحسن نیکوکار ، علی جعفری ، احمدعلی عنایتی*
، علی مصطفوی ، حنیف اوصیالقب ، محمد آزادبخت* ، مینا امینی ، علی داووی ، سیدحسن نیکوکار ، علی جعفری ، احمدعلی عنایتی*
استاد، گروه فارماکوگنوزی، دانشکده داروسازی، دانشگاه علوم پزشکی مازندران، ساری، ایران
چکیده: (1388 مشاهده)
مقدمه و هدف: حشره‌کش‌های شیمیایی مانند فسفید آلومینیوم به‌دلیل اثرات سوء بر سلامت انسان، محیط‌زیست و ایمنی مواد غذایی، چالش‌های بهداشتی متعددی ایجاد کرده‌اند. با توجه به ضرورت کاهش استفاده از این ترکیبات مضر و حرکت به‌سوی روش‌های ایمن و پایدار، این مطالعه به ارزیابی عصاره برخی از گیاهان دارویی به‌مثابه جایگزینی زیست‌سازگار برای استفاده در محیط‌های انباری پرداخته است. در این مطالعه چهار گیاه پزشکی شامل تنباکو، اکالیپتوس، افسنتین و آنغوزه که در منابع طب سنتی ایران به خواص ضد میکروبی شناخته شده‌اند، بررسی شده‌اند.
روش کار: عصاره‌های هیدروالکلی تنباکو، اکالیپتوس، آنغوزه و افسنتین با روش پرکولاسیون (اتانول 70%) از 1500-500 گرم پودر گیاه استخراج و با تقطیر در خلأ (40 درجه سلسیوس) تغلیظ شدند. ترکیبات فیتوشیمیایی با معرف‌های استاندارد شناسایی شدند. سرخرطومی‌های برنج به‌مثابه شاخص زیستی انتخاب شدند و در انسکتاریوم پرورش یافتند. آزمایش‌های سمیت تماسی و دورکنندگی (روش مک‌دونالد، 1970) با 20 حشره بالغ در سه تکرار انجام شد.
یافته‌ها: مقادیر LC50 عصاره‌های گیاهان افسنتین، اکالیپتوس، تنباکو و آنغوزه به‌ترتیب برابر با 05/453، 59/470، 55/716 و 73/850 میلی‌گرم بر میلی‌لیتر برآورد شد. نتایج آزمایش‌ها نشان داد که عصاره اکالیپتوس با 33/98 درصد در مقایسه با عصاره آنغوزه، تنباکو و افسنتین به‌ترتیب با 66/96، 33/93 و 66/91 درصد بالاترین اثر کشندگی را علیه سرخرطوومی برنج دارد. همچنین در آزمایش دورکنندگی عصاره آنغوزه با 66/86 درصد در مقایسه با عصاره تنباکو، اکالیپتوس و افسنتین به‌ترتیب با 33/73 درصد، 33/63 درصد و 33/43 درصد بیشترین دورکنندگی را نشان داد.
نتیجه‌گیری: عصاره‌های گیاهی بررسی‌شده به‌دلیل اثربخشی بالا و عوارض زیست‌محیطی و بهداشتی کمتر، پتانسیل بالایی به‌مثابه جایگزین ایمن برای حشره‌کش‌های شیمیایی در کنترل آفات انباری دارند. این یافته‌ها می‌توانند گامی مؤثر در جهت کاهش مخاطرات بهداشتی و ارتقای ایمنی غذایی در جامعه باشند.
روش کار: عصاره‌های هیدروالکلی تنباکو، اکالیپتوس، آنغوزه و افسنتین با روش پرکولاسیون (اتانول 70%) از 1500-500 گرم پودر گیاه استخراج و با تقطیر در خلأ (40 درجه سلسیوس) تغلیظ شدند. ترکیبات فیتوشیمیایی با معرف‌های استاندارد شناسایی شدند. سرخرطومی‌های برنج به‌مثابه شاخص زیستی انتخاب شدند و در انسکتاریوم پرورش یافتند. آزمایش‌های سمیت تماسی و دورکنندگی (روش مک‌دونالد، 1970) با 20 حشره بالغ در سه تکرار انجام شد.
یافته‌ها: مقادیر LC50 عصاره‌های گیاهان افسنتین، اکالیپتوس، تنباکو و آنغوزه به‌ترتیب برابر با 05/453، 59/470، 55/716 و 73/850 میلی‌گرم بر میلی‌لیتر برآورد شد. نتایج آزمایش‌ها نشان داد که عصاره اکالیپتوس با 33/98 درصد در مقایسه با عصاره آنغوزه، تنباکو و افسنتین به‌ترتیب با 66/96، 33/93 و 66/91 درصد بالاترین اثر کشندگی را علیه سرخرطوومی برنج دارد. همچنین در آزمایش دورکنندگی عصاره آنغوزه با 66/86 درصد در مقایسه با عصاره تنباکو، اکالیپتوس و افسنتین به‌ترتیب با 33/73 درصد، 33/63 درصد و 33/43 درصد بیشترین دورکنندگی را نشان داد.
نتیجه‌گیری: عصاره‌های گیاهی بررسی‌شده به‌دلیل اثربخشی بالا و عوارض زیست‌محیطی و بهداشتی کمتر، پتانسیل بالایی به‌مثابه جایگزین ایمن برای حشره‌کش‌های شیمیایی در کنترل آفات انباری دارند. این یافته‌ها می‌توانند گامی مؤثر در جهت کاهش مخاطرات بهداشتی و ارتقای ایمنی غذایی در جامعه باشند.
واژه‌های کلیدی: عصاره های گیاهی، حشره کشهای شیمیایی، سلامت جامعه، اکالیپتوس، تنباکو، افسنتین، آنغوزه
نوع مطالعه: پژوهشي-کامل |
موضوع مقاله:
حشره شناسی پزشکی
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
