مجله تحقیقات سلامت در جامعه

مقدمه و هدف: رشد جمعیت و آلودگی های ناشی از تخلیه انواع فاضلاب ها، شیرابه ها و رواناب های سطحی، باعث گسترش آلودگی آب ها شده است. پهنه بندی کیفیت آب رودخانه ها اولین و مهم ترین مرحله در مدیریت کیفیت منابع آب می باشد؛ زیرا روند تغییرات آلودگی را نسبت به زمان و مکان روشن می سازد. با توجه به اهمیت رودخانه چشمه گردو در تأمین آب شرب و همچنین تخلیه آلاینده ها در آن، ارزیابی کیفی آب این رودخانه از لحاظ بهداشتی بسیار حائز اهمیت است.
روش کار: در این مطالعه در طول 3 ماه از 6 ایستگاه مورد نظر نمونه برداری انجام گرفت؛ پارامترهای کیفی اکسیژن محلول، اکسیژن مورد نیاز بیوشیمیایی، کلی فرم مدفوعی، نیترات، فسفات، کل جامدات، کدورت، درجه حرارت و PH در طول رودخانه بررسی شد؛ سپس داده های حاصل با استفاده از شاخص کیفی NSFWQI مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند.
یافته ها: در این پژوهش کمترین میزان اکسیژن محلول در ایستگاه 6 برابر با 4/6 میلی گرم و بیشترین مقدار در ایستگاه 1 برابر با 5/8 میلی گرم بر لیتر به دست آمد. پارامترهای دیگر دارای روند افزایشی بوده اند. در این رودخانه شاخص NSFWQI در بهترین وضعیت 85/54 ودر بدترین حالت 19/39 محاسبه گردید. با توجه به این موضوع، شاخص کیفیت آب در ایستگاه یک در بالا دست رود در رده متوسط و در ایستگاه های 4، 5 و 6 در رده بد قرار داشت.
نتیجه گیری: افزایش میزان اکسیژن مورد نیاز بیوشیمیایی و کلی فرم مدفوعی از ابتدا به انتها، نشان دهنده افزایش آلودگی است که علت آن را می توان به گذر رودخانه از مراکز شهری و روستایی و دریافت انواع فاضلاب های تصفیه نشده  نسبت داد. روند افزایشی پارامترهای نیترات و فسفات نیز می تواند با آلودگی رودخانه به پساب های کشاورزی مرتبط باشد. افزایش میزان کل جامدات و کدورت در طول مسیر رودخانه نیز می تواند به عدم رسوب گذاری جامدات معلق در طول مسیر رودخانه ارتباط داشته باشد.