یازگلدی نظری، عراز نظری،
دوره ۱۰، شماره ۴ - ( ۱۱-۱۴۰۳ )
چکیده
مقدمه و هدف: مطالعات زیادی به فواید فعالیت‌های بدنی در پیشگیری از بیماریهای مختلف اشاره کرده‌اند. در شرایط فیزیولوژیکی بدن، بین اکسیدانها و آنتی‌اکسیدانها تعادل وجود دارد که نقش مهمی در سلامتی دارد. با این وجود انجام فعالیت‌های ورزشی با افزایش میزان متابولیسم و مصرف اکسیژن، باعث به هم خوردن این تعادل می‌گردد. در این فراتحلیل، مالون‌دی‌آلدهید به عنوان شاخص اکسایشی و فعالیت آنزیم‌های کاتالاز و سوپراکسید دیسموتاز به عنوان شاخص‌های آنتی‌اکسیدانی بزاقی نسبت به فعالیت ورزشی در افراد غیرورزشکار بررسی شد.
روش کار: تمام مقالات منتشر شده به زبان فارسی و انگلیسی تا سپتامبر ۲۰۲۴ از پایگاههای اطلاعاتی Pub Med، Google scholar، Science direct، SID، Scopus و Irandoc جستجو و وارد فراتحلیل شدند. مدل‌های اثرات ثابت و تصادفی برای فراتحلیل اندازه اثر متوسط (تفاوت در میانگین با فاصله اطمینان ۹۵ درصد) در پژوهش مربوط به مالون‌دی‌آلدهید(۱۱ پژوهش)، کاتالاز (۹ پژوهش) و سوپراکسید دیسموتاز (۹ پژوهش) به کمک نرم افزار CMA۲ انجام شد.
یافته‌ها: فراتحلیل نشان داد که فعالیت ورزشی باعث افزایش معنی‌دار مالون‌دی‌آلدهید (۲۵۳/۱ ES=،۰۵/۱ تا ۴۵/۱ CI=۹۵% ، ۰۰۱/۰ p=)، کاتالاز (۲۳۵/۲ ES=،۷۵/۰ تا ۷۱۹/۳ CI=۹۵% ، ۰۰۱/۰ p=)، و سوپراکسید دیسموتاز (۸۹۴/۰ ES=،۶۶۰/۰ تا ۱۲۸/۱ CI=۹۵% ، ۰۰۱/۰ p=) می‌شود.
نتیجه گیری: نتایج نشان می‌دهد که فعالیت ورزشی باعث افزایش تولید مالون‌دی‌آلدهید که به عنوان شاخصی از استرس اکسایشی می‌باشد می‌گردد از طرف دیگر سیستم دفاع آنتی‌اکسیدانی نیز به عنوان واکنش بیولوژیکی بدن برای خنثی سازی و مقابله با آثار مخرب رادیکالهای آزاد افزایش می‌یابد.
